Έρχονται τα Χριστούγεννα! Έγινε ο Θεός άνθρωπος, για να γίνει ο άνθρωπος θεός. Αυτή είναι η σημασία των Χριστουγέννων. Βαρύς και μεγάλος λόγος! Γίνεται ο άνθρωπος θεός; Την τελευταία μέρα της δημιουργίας είπε ο Θεός: «Ας φτιάξουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με την εικόνα τη δική μας και με τη δυνατότητα να μας μοιάσει». Ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο από το χώμα και του έδωσε ζωή με τη δική Του πνοή (Γεν. β´ 7). Το κατ᾽ εικόνα του Θεού αναφέρεται στα πνευματικά χαρίσματα, με τα οποία έχει προικίσει ο Θεός τον άνθρωπο, και το καθ᾽ ομοίωση στη δυνατότητα του ανθρώπου να αξιοποιήσει τα πνευματικά χαρίσματα και να μοιάσει στον Δημιουργό του. Αυτή η δυναμική φορά του ανθρώπου να μοιάσει στον Θεό ονομάζεται «θέωση» και επιτυγχάνεται μέσα από την κοινωνία με τον Θεό. Ο άνθρωπος είναι «ζώον θεούμενον» λέει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ένα ζωντανό πλάσμα που έχει λάβει την κλήση να γίνει κατά χάριν θεός.
Μπορεί να γίνει ο άνθρωπος από μόνος του θεός; Αυτή είναι η μεγαλύτερη πλάνη! Ο άνθρωπος πλανήθηκε από τον μισάνθρωπο διάβολο, που του σφύριξε στο αυτί ότι μπορεί να γίνει από μόνος του θεός, και όχι σε σχέση με τον Θεό. Έτσι, σε συνεργασία με τον αρχέκακο, έκοψε την επικοινωνία με τον Δημιουργό του. Θόλωσε την εικόνα Του μέσα του και συμπορεύθηκε –μακριά από τη μακαριότητα του Θεού– με το μαρτύριο, τον πόνο, την ενοχή, την αρρώστια, το ψέμα, την υποδούλωση στο κακό, το σκοτάδι και τον θάνατο.
Ο Θεός Πατέρας, όμως, γεμάτος ευσπλαχνία για το πλάσμα Του, περίμενε να έρθει ο κατάλληλος χρόνος για να επαναφέρει τον άνθρωπο στο πρώτο κάλλος. Και δεν έστειλε αγγέλους ή προφήτες ή δίκαιους ανθρώπους στη γη για να σώσει τον άνθρωπο, αλλά ενανθρώπησε ο Υιός και Λόγος του Θεού, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος. Έγινε Άνθρωπος για τον άνθρωπο, παραμένοντας συγχρόνως και τέλειος Θεός. Ο Χριστός ήρθε να ανατρέψει την άθλια κατάσταση της ανομίας και του θανάτου, και να δώσει τη δυνατότητα να κερδίσει την όντως ζωή όποιος θελήσει να Τον ακολουθήσει. Αυτός ο νέος, ο ανακαινισμένος εν Χριστώ άνθρωπος, διαθέτει προαίρεση καθαρή, εναρμονισμένη με το θέλημα του Θεού. Ο νέος άνθρωπος δεν υπόκειται στη φθορά της αμαρτίας κι έχει τη δύναμη, αν παραμένει ενωμένος με τον Θεό, να επιδρά στην ανθρώπινη φύση και να την ανακαινίζει συνεχώς.
Η σωτηρία εν Χριστώ προσφέρεται σε όλους, αλλά δεν την επιλέγουν όλοι. Αποτελεί τραγική διαπίστωση ότι ο σύγχρονος άνθρωπος, χωρισμένος από τον Θεό, βαδίζει και πάλι στην οδό της αποστασίας. Έχει γκρεμίσει κάθε ηθικό και συνειδησιακό φραγμό. Γεμάτος αλαζονεία, υπερηφάνεια, ορθολογισμό, υποταγμένος στο κυνήγι του αλόγιστου κέρδους, της φιληδονίας και φιλαρχίας, αυτονομείται, προδίδει το κατ᾽ εικόνα και αυτοχειροτονείται θεός με δαιμονικό τρόπο. Παραθεωρεί τον Δημιουργό του, αντικαθιστά την πρόνοια του Θεού με την αλαζονική εμπιστοσύνη στις ανθρώπινες δυνατότητες και προσπαθεί να γίνει ο ίδιος δημιουργός ενός άλλου ανθρώπου, μάλλον ανθρωποειδούς. Ύστερα από την αποτυχία του υπερανθρώπου, θέλει να κατασκευάσει τον μετάνθρωπο, ένα σύμπλεγμα ανθρώπου και μηχανής, με τη συνέργεια της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης. Πολλοί θεωρούν όλα αυτά πρόοδο της επιστήμης και της ανθρωπότητας· στην πραγματικότητα όμως αποτελούν οπισθοδρόμηση και βαρβαρότητα.
Ο παραλογισμός είναι μεγάλος. Το οικονομικό και ηθικό μοντέλο που υιοθετήσαμε και οι κοινωνίες που κατασκευάσαμε δεν φαίνεται να μας οδηγούν μακρόχρονα σε ασφαλείς οδούς ζωής, ούτε καν επιβίωσης. Ο Θεός Πατέρας δεν παραμένει αδρανής θεατής σ᾽ αυτό το δράμα. Βλέπει τον άνθρωπο να βασανίζεται ξανά και ξανά και του δίνει ευκαιρίες ν᾿ αφυπνιστεί, να καταλάβει τον πραγματικό του προορισμό και την αξία του ως όντος προορισμένον για τη θέωση.
Γι᾽ αυτό και «σήμερον γεννάται». Το σωτήριο μήνυμα απορρέει και πάλι από τη φάτνη των Χριστουγέννων. «Έγινα άνθρωπος, άνθρωπε, για σένα. Γύρισε σ᾽ Εμένα και θα βρεις ό,τι σου έλειψε». Ποια θα είναι η προσωπική μας ανταπόκριση στο κάλεσμα του θείου Βρέφους;
Ο Θεός γίνεται Υιός του ανθρώπου. Εμείς θα δεχτούμε τη θεϊκή υιοθεσία και να γίνουμε παιδιά του Θεού;
Καλά Χριστούγεννα!
Τεύχος Δεκεμβρίου 2025
