Όταν έγραφε την επιστολή το Πνεύμα στον «ἄγγελον τῆς ἐν Σμύρνῃ ἐκκλησίας» (Αποκ. β΄ 8-11), επίσκοπός της ήταν ο ιεροπρεπέστατος Πολύκαρπος, τρόφιμος στη θεϊκή γνώση του Μαθητού της αγάπης. Ο ίδιος επρόκειτο να κρατήσει την πιστότητά του μέχρι θανάτου, με το να αποβεί ιερομάρτυς, λαμβάνοντας έτσι τον στέφανο της ζωής.
Κι όταν μετά 18 αιώνες τη λυχνία της αποστολικής Εκκλησίας της Σμύρνης κατεστόλιζε ο μεγάλος εκείνος ιεράρχης Χρυσόστομος Καλαφάτης, πάλι το ιερό λόγιο επρόκειτο να επαληθευθεί: «Γίνου πιστός ἄχρι θανάτου, καί δώσω σοι τόν στέφανον τῆς ζωῆς» (στίχ. 10). Διότι κι αυτός ακολούθησε τον ίδιο δρόμο με τον ιερομάρτυρα Πολύκαρπο: τον δρόμο της μέχρι θανάτου αφοσιώσεως στο μαρτυρικό του ποίμνιο, ως άλλος καλός ποιμήν, και της εκουσίου αυτοθυσίας του χάριν της πίστεως και της πιστότητος στον λόγο του Κυρίου.
Αλλά ο Κυριακός λόγος δεν μπορεί να ισχύει μόνο σε μεμονωμένα πρόσωπα και ιδιαίτερες περιστάσεις. Όπως ο Εκφέρων τον λόγο είναι αιώνιος και αμετάβλητος, έτσι και το εκφερόμενο αποτελεί σταθερή και αναλλοίωτη αλήθεια. Αλήθεια με διαμέτρημα που έχουν η ζωή και ο θάνατος· τίποτε λιγότερο. Κι εδώ ο λόγος είναι περί ζωής και θανάτου· ή μάλλον περί θανάτου και ζωής.
Τον εκφέρει Αυτός που είναι ο «ζῶν εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων, καί ἐγένετο νεκρός, καί ἔχει τάς κλεῖς τοῦ θανάτου καί τοῦ ᾅδου» (βλ. Αποκ. α΄ 18). Και όπως απόλυτη είναι η απαίτησή Του για τελεία αυταπάρνηση εκείνου που θα αποφασίσει να Τον ακολουθήσει (βλ. Λουκ. ιδ΄26), έτσι απόλυτη και η εντολή Του για πιστότητα «ἄχρι θανάτου».
Μόνον ένας Θεός που είναι η Ζωή και παρεκτικός Ζωής δικαιούται να έχει τέτοια απαίτηση. Και η απαίτηση του Θεού μας δεν είναι εξασφάλιση του δικού Του δικαιώματος, αλλά του δικού μας: του δικαιώματος στη Ζωή!
Ο Ίδιος είναι πιστός στην υπόσχεσή Του, καθώς το στόμα Του είναι αψευδές. Και το έπαθλο αντάξιο του Δότη. Αν η ύψιστη καταξίωση για τον αρχαίο Έλληνα αθλητή ήταν ο στέφανος από κλάδο δάφνης, μυρτιάς ή αγριελιάς, για τον αγωνιστή του Χριστού είναι ο «στέφανος της ζωής». Φτωχότατα τα λόγια για να περικλείσουν το μέγεθος της δωρεάς.
Αντίστοιχη όμως και η απαίτηση για πιστότητα από τον άνθρωπο «ἄχρι θανάτου». Κατά τη δωρεά – Ζωή – και το τίμημα: Θάνατος.
«Ἄχρι θανάτου»: Όχι μόνο με τη χρονική έννοια της προθέσεως «ἄχρι», αλλά και την αξιολογική, την ποιοτική. Το να ζήσεις με πιστότητα στις εντολές του Κυρίου και αφοσίωση σ’ Εκείνον μέχρι να πεθάνεις, οπωσδήποτε είναι κάτι μεγάλο, σπουδαίο, που απαιτεί όχι λίγο κόπο και προσπάθεια. Το να είσαι όμως πιστός στην αγάπη Του, στην κοινωνία, ένωση μαζί Του, ακόμα κι όταν το τίμημα είναι θάνατος, αυτό ξεφεύγει από τα συμβατικά δεδομένα και μπαίνει στη σφαίρα του θείου «είναι». Λαμβάνει τις διαστάσεις της θεϊκής αγάπης, η ποιότητα της οποίας είναι κενωτική και οδηγεί τον κάτοχό της στη θυσία (βλ. Ιω. ιε΄ 13). Αυτό που είχαν οι μάρτυρες. Τίποτε άλλο, τίποτε διαφορετικό από την περιοχή της Ζωής, της όντως ζωής.
Μέσα σε μια κοινωνία που η φροντίδα για το σώμα έχει καταστεί μέγιστη προτεραιότητα και γι’ αυτό και η έννοια του βιολογικού θανάτου κατατρομάζει τον σύγχρονο άνθρωπο, επειδή ακριβώς έχει χάσει μέσα του τα εχέγγυα της όντως ζωής, πάλι ο εν Χριστώ άνθρωπος είναι αυτός που θα μπορέσει να κρατηθεί ελεύθερος από κάθε πρόταση – όσο ελκυστική κι αν είναι στις αντιδόσεις της– που θα τον χωρίζει από την αγάπη του Χριστού. Διότι αυτός θα ξέρει να στοιχεί πάνω στη θεϊκή επιταγή:
«Γίνου πιστός ἄχρι θανάτου, καί δώσω σοι τόν στέφανον τῆς ζωῆς».
Τεύχος Νοεμβρίου 2022
