Στο στάδιο της καρδιάς μας διεξάγεται αυτή την περίοδο ένας παράξενος, αόρατος αγώνας. Την έναρξή του όρισε η αγία μας Εκκλησία με το άνοιγμα του ιερού Τριωδίου, καθώς ο υμνωδός την Κυριακή της Τυρινής μας κάλεσε: «Τό στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται· οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε…»
Αυτό το στάδιο των αρετών θα μας πει ο άγιος Νικόδημος Αγιορείτης είναι η καρδιά μας, «ο κρυπτός της καρδίας άνθρωπος». Εκεί μυστικά κατοικεί το Πανάγιο Πνεύμα και συντελείται η υπέρλογη συνεργασία Θεού-ανθρώπου, μια σχέση προπονητή και αθλητή. Το μεγάλο άθλημα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, η ανάβαση «εις Ιεροσόλυμα», είναι ένα αγώνισμα άγνωστο από κάθε αθλητική διοργάνωση, όμως είναι η αυθεντική δοκιμασία για κάθε πιστό χριστιανό που αυτοπροσδιορίζεται μέσα από τη Σταύρωση και την Ανάσταση. Ένα αγώνισμα δύσκολο, που απαιτεί υπέρβαση κάθε μετριότητας, απομάκρυνση από κάθε πρόκληση που σαν σειρήνα ακούγεται έξω από το στάδιο. Μια ανεστραμμένη έννοια της φυσικής άθλησης, όπου το πνεύμα μπαίνει μπροστά να ελευθερώσει το σώμα από την παχυλότητα της σάρκας. Αυτό περιμένει να ακούσει ο θείος Προπονητής: «Δίδου μοι κατάνυξιν καί τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσιν καί τοῦ βίου διόρθωσιν» (Α΄ Κυριακή Νηστειών Εσπέρας, προσόμοιο).
Η προπόνηση για την πνευματική ευρωστία απαιτεί άσκηση για την επικράτηση του πνεύματος, για την ένδον στροφή, για την ανακαίνιση του παλαιού ανθρώπου. Το ασκητικό φρόνημα του αγωνιστή στο στάδιο των αρετών έχει σταυρικό χαρακτήρα, που σφραγίζεται από την εγκράτεια και τη νηστεία. Αυτή η άσκηση θα φέρει το ποθούμενο αποτέλεσμα στο τέρμα του αγωνίσματος, τον αγιασμό και τον συνδοξασμό με τον Μεγάλο Νικητή.
Η «ετέρα στολή» του αθλητή, «η πανοπλία του Σταυρού», «όπλον ακαταγώνιστον, κραταίωμα άρρηκτον», στη μέση της ανάβασης λάμπει με φεγγοβόλους αστραπές χάριτος και κάνει βέβαιη τη νίκη. Ο ζωηφόρος Σταυρός είναι παρηγοριά και ξεκούραση στον πνευματικό κόπο. Η Σταυροπροσκύνηση για τον αθλητή είναι η ανάσα του, η τόνωσή του, η ελπίδα του για την Ανάσταση. Έτσι, μέσα στην άρρητη ευωδία της χαρμολύπης, το τέλος της ανάβασης φαίνεται πιο κοντά.
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, ο αυθεντικός Προπονητής, πάντα δίπλα στον αγωνιζόμενο αλλά και ταυτόχρονα μπροστά, βαδίζει την «ἀρίστην ὁδόν τῆς ταπεινώσεως» διδάσκοντας το υπεράθλημα της ταπεινοφροσύνης: «Μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ ὅτι πρᾶος εἰμι καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ» (Ματθ. ια´ 29) και «ἐταπείνωσεν ἑαυτόν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δέ σταυροῦ». Είναι φανερό πως η υψηλοφροσύνη γίνεται μέγα εμπόδιο στο άθλημα της πνευματικής ανάβασης. Μόνο τα δάκρυα της μετάνοιας μπορούν να το παρακάμψουν.
Όμως αυτός ο πνευματικός αγώνας μέσα στο μέγα πέλαγος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής δεν έχει ηττημένους. Η ακαταμάχητη δύναμη του αγωνοθέτη Θεού δωρίζει πλούσια τη Χάρη Του στον χριστιανό αγωνιστή, γι᾿ αυτό και όσοι θα τερματίσουν θ᾿ αμειφθούν με άφθαρτο στέφανο. Πλησιάζοντας στο τέρμα του σταδίου θα ακούσουμε την προτροπή του ιερού υμνωδού να ετοιμάσουμε με ευσέβεια τα σύμβολα της νίκης, που δεν είναι άλλα από τα κλαδιά των αρετών μας, και να ψάλουμε στον παντοδύναμο Κύριο το «Ωσαννά».
Η πνευματική ανάβαση τερματίζει στα ματωμένα πόδια του Εσταυρωμένου. Εκεί, αφήνοντας ν᾿ αναμιχθούν τα δάκρυα της ευγνωμοσύνης μας με τον ιδρώτα του πνευματικού μας κόπου, θα συντελεστεί η πνευματική μας ανακαίνιση, και το στάδιο της καρδιάς μας θα πλημμυρίσει αναστάσιμο Φως!
- Αόρατος Πόλεμος, εκδόσεις «Φως» 2002, σ. 59.
- Βλ. Ε΄ Κυριακή Νηστειών Εσπέρας, προσόμοιο: «Τήν ἔκτην τῶν σεπτῶν Νηστειῶν Ἑβδομάδα…»
Τεύχος Απριλίου 2024
