TikTok
Η δημοφιλέστερη πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης με εκατομμύρια φανατικούς χρήστες παγκοσμίως.
Μια πλατφόρμα δημιουργίας και κοινοποίησης βίντεο μικρής διάρκειας (από 15'' έως 3'), η οποία διατίθεται ως εφαρμογή στις ηλεκτρονικές συσκευές μας. Το TikTok προέκυψε από τον ιδρυτή της ByteDance, κινεζικής εταιρείας παροχής υπηρεσιών διαδικτυακής τεχνολογίας, Ζάνγκ Γιμίνγκ, μετά τους πειραματισμούς του με τις «μηχανές προτάσεων»!
Η «μηχανή προτάσεων» είναι το λογισμικό της συγκεκριμένης εφαρμογής. Όσο ο χρήστης αλληλεπιδρά με τα βίντεο του TikTok, τόσο εκείνο τον μελετάει, για να ξέρει τι θα πρέπει να του προτείνει στη συνέχεια, προκειμένου να τον έχει όλο και περισσότερο χρόνο συνδεδεμένο. Στην πραγματικότητα ο ιδρυτής του σκέφτηκε να αλλάξει την ενεργητική αναζήτηση σε παθητική. Αντί να ψάχνει ο χρήστης την πληροφορία, τον βρίσκει η πληροφορία, πριν καν το σκεφτεί μόνος του.
Το πιο δυνατό χαρακτηριστικό του TikTok είναι ότι οι χρήστες του σε ποσοστό άνω του 70% δεν παρακολουθούν απλά, αλλά δημιουργούν νέα βίντεο, και αυτό εξασφαλίζει στην εφαρμογή μια ροή χωρίς τέλος. Στην περίοδο της καθολικής καραντίνας που επιβλήθηκε παγκοσμίως (2019- 2020) λόγω της πανδημίας, η χρήση του TikTok εκτοξεύτηκε στα ύψη σε όλη την υφήλιο.
Στην Ελλάδα έχει 2,65 εκατομμύρια χρήστες, ενώ αναμένεται να φτάσει τα 1,8 δισεκατομμύρια παγκοσμίως. Το 63% είναι νέοι άνθρωποι έως 29 ετών και το 57% του συνόλου τους είναι γυναίκες. Μια από τις κορυφαίες influencers του TikTok είναι μια 18χρονη που έχει 153 εκατομμύρια ακολούθους, και μόνο το 2021 κέρδισε πάνω από 15 εκατομμύρια δολάρια από χορηγίες και διαφημιστικά έσοδα. Όσο για τα κέρδη της ByteDance, αυτά αγγίζουν αστρονομικούς αριθμούς!
Το πρώτο που θα μπορούσε να σκεφτεί ένας «καχύποπτος» νους για τους διαχειριστές της συγκεκριμένης εφαρμογής, είναι η δυνατότητα να ελέγχουν και να χειραγωγούν το περιεχόμενο — και επομένως τους χρήστες — και να το χρησιμοποιούν για επιχειρήσεις επιρροής ή κατασκοπείας. Κι όμως ίσως αυτό να είναι το μικρότερο κακό.
Το TikTok δεν αποτελεί απλά ένα δίκτυο που εκφράζει ή ενισχύει συμπεριφορές, όπως ήταν το Facebook ή ακόμα και το Instagram. Εδώ πλέον ξεπουλιέται η ανθρώπινη ζωή και γίνεται το θύμα ταυτόχρονα και ο θύτης. Μια μόνο περιήγηση στα βίντεό της αρκεί για να συνειδητοποιήσεις την ελαφρότητα — ίσως είναι η πιο επιεικής περιγραφή — της σημερινής κατάστασης σε έναν κόσμο ρηχότητας, κενού και ηθικής φθοράς. Ένας μαθητής ανεβάζει συμβουλές για σχέσεις, μια νεαρή με προκλητικό ντύσιμο χορεύει, ένας εργαζόμενος βρίζει χυδαία το «σύστημα», ένας φαντάρος κάνει «ακατάλληλες» φάρσες σε ηλικιωμένο, συμμορίες ποζάρουν με χρήματα και όπλα, και το κακό μοιάζει να μην έχει τελειωμό. Άσχετοι προτείνουν επικίνδυνες προκλήσεις, και οι συμμετοχές φτάνουν τα εκατομμύρια.
Στην επίσημη ιστοσελίδα της μητρικής εταιρείας υπάρχει το ηλεκτρονικό καλωσόρισμα με τη φράση: «Εμπνέουμε τη Δημιουργικότητα, Εμπλουτίζουμε τη ζωή». Κι όμως στο βωμό του χρήματος, με τη χρήση υψηλής τεχνητής νοημοσύνης και χωρίς κανένα φραγμό, διαμορφώνεται ένας τρόπος ζωής που μοιάζει πιο επικίνδυνος κι από τον θάνατο.
Μια μηχανή μάθησης μελετά τον κάθε χρήστη, για να μη τον χάσει. Αποθηκεύει χρόνους, επιλογές και στοιχεία, ώστε να τον «σκλαβώνει» κάθε επόμενο λεπτό στην εφαρμογή, και υπολογίζει την αξία της σε χρήμα. Πόσο μπορεί να ικανοποιήσει τον άνθρωπο μια τέτοια εφαρμογή, όταν είναι τόσο ενάντια στις ίδιες του τις προδιαγραφές; Ένας χρήστης του ΤikTok είναι μια ψυχή που ο Θεός τη γνωρίζει, προγνωρίζει τις επιλογές της, κι όμως σέβεται απόλυτα την ελευθερία της. Κάθε λεπτό εργάζεται τη σωτηρία της ανεκτίμητης σε αξία ψυχής.
15'' στο TikTok ίσως για κάποιους είναι ένα εκατομμύριο ευρώ, για άλλους ένα εκατομμύριο ακόλουθοι ή likes, και για μερικούς η ευκαιρία αντίστασης σε έναν πνευματικό θάνατο που εξαπλώνεται. Εδώ το όριο είναι αναγκαίο όσο ποτέ. Είναι η ώρα κάποιοι μικροί αριθμοί να αντισταθούν στα εκατομμύρια. Όσο κι αν μοιάζει ουτοπικό, γνωρίζουμε από την ιστορία πως ο Θεός, ο μόνος που ενέπνευσε ζωή και με την παρουσία Του την εμπλουτίζει, μπορεί για ελάχιστους να σώσει τους πολλούς. Πολλές φορές ένα όριο ανοίγει μεγαλύτερες προοπτικές!
ηχώ
Πηγές:
- Εφημερίδα «Καθημερινή» (στο «Κ» της Κυριακής 11.12.2022).
- https://www.bytedance.com/en.
- Ντοκιμαντέρ TikTok, Boom τῆς Shalini Kantayya στό PBS.
Τεύχος Μαρτίου 2023