Πρωταθλητισμός

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ

Κάθε τέσσερα χρόνια η ανθρωπότητα συνέρχεται με φαντασμαγορικούς πανηγυρισμούς για την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων και την αναμέτρηση των αθλητικών της επιδόσεων: εκατό μέτρα σε λιγότερο από 10 δευτερόλεπτα, άλμα εις ύψος πάνω από 2.35 μ., άλμα επί κοντώ πάνω από 6 μ., κολύμβηση, άρση βαρών και τόσα άλλα. Και οι αθλητές που ανεβαίνουν στο ολυμπιακό βάθρο, το υψηλότερο αθλητικό βάθρο πάνω στη γη (!), γίνονται διάσημοι και κάνουν τις χώρες που εκπροσωπούν υπερήφανες.

Βεβαίως, η τσίτα τρέχει τα 100 μ. σε 3 δευτερόλεπτα, το πούμα (κούγκαρ) κάνει άλματα εις ύψος που φτάνουν τα 6 μ. (παρεμπιπτόντως το δελφίνι μπορεί να κάνει άλματα ύψους 7 μέτρων), τα πουλιά θα κοιτούσαν με περιφρόνηση τις αγωνιώδεις προσπάθειες των αθλητών του άλματος επί κοντώ, η λεοπάρδαλη κάνει άλματα εις μήκος που φτάνουν τα 15 μέτρα (8.95 μ. είναι το παγκόσμιο ρεκόρ), ένας ξιφίας θα κολυμπούσε τα 100 μέτρα 20 φορές πιο γρήγορα από τον παγκόσμιο πρωταθλητή ελεύθερης κολύμβησης κ.ο.κ.

Όσο και να καμαρώνουμε για τις αθλητικές μας επιδόσεις, δεν είναι αυτές που μας αναδεικνύουν «πρωταθλητές» της Δημιουργίας. Θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι ο άνθρωπος από την πλευρά των σωματικών δυνατοτήτων του αποτελεί μετριότητα. Έχει μέτρια σωματική διάπλαση, μικρή μυϊκή δύναμη, μέτριο διασκελισμό, δεν έχει φτερά… Έχει όμως ευλογία να «κατακυριεύσει» της Δημιουργίας (Γεν. α΄ 28), όχι τόσο με την ταχύτητα των ποδιών του και τη δύναμη των χεριών του, αλλά κυρίως με τις έξοχες διανοητικές και ψυχικές του δυνάμεις. Και ενώ δεν είναι πρωταθλητής στην ταχύτητα, ούτε στο ύψος ούτε στο μήκος, κατασκευάζει οχήματα που τρέχουν πολύ-πολύ ταχύτερα και από τα ταχύτερα ζώα, πλεούμενα που ταξιδεύουν στην επιφάνεια του νερού ταχύτερα από τα ταχύτερα ψάρια. Δεν είναι πρωταθλητής της άρσης βαρών, κατασκευάζει όμως μηχανήματα που σηκώνουν υπερβολικά μεγάλα βάρη. Δεν έχει φτερά, κατασκευάζει όμως αεριωθούμενα που «σπάζουν» το φράγμα του ήχου και πυραύλους που ταξιδεύουν στο κενό του διαστήματος.

Παρ᾿ όλα αυτά οι επιδόσεις των αθλητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες κάνουν εντύπωση: η μείωση του χρόνου διαδρομής κατά δέκατα του δευτερολέπτου και η προσθήκη λίγων εκατοστών στο άλμα εις ύψος πανηγυρίζεται, γίνεται παγκόσμιο γεγονός και βραβεύεται με μετάλλια.

Ίσως αυτό αποτελεί έκφραση της βαθύτερης επιθυμίας του ανθρώπου να ξεπεράσει τους σωματικούς περιορισμούς που τον κρατούν δέσμιο στη γη, μια υποσυνείδητη προσπάθεια αμφισβήτησης των φυσικών περιορισμών, τής… βαρύτητας!¹

Το βλέπουμε από την παιδική ηλικία, με πόση ικανοποίηση κάνει το μικρό παιδί το πρώτο του άλμα από ένα σκαλοπάτι. Και μετά τα σκαλοπάτια θα γίνουν δυο και τρία και τέσσερα και κάποτε ίσως… άλμα εις ύψος.

* * *

Η αγάπη για τον αθλητισμό και την άμιλλα είναι έμφυτη στον άνθρωπο. Αν τα ζώα τρέχουν γρήγορα ή κάνουν άλματα μεγάλα για να εξασφαλίσουν την τροφή τους, ο άνθρωπος κάνει άλματα εκφράζοντας τη βαθύτερη επιθυμία του για κάποια υπέρβαση. Μια επιθυμία που έχει βαθύτερες πνευματικές διαστάσεις και με το στόμα του μεγάλου Αποστόλου των εθνών γίνεται αγωνία: «Ταλαίπωρος εγώ άνθρωπος! Τις με ρύσεται εκ του σώματος του θανάτου τούτου;» (Ρωμ. ζ΄ 24). Ταλαίπωρος εγώ ο άνθρωπος! Ποιος θα με ελευθερώσει από το σώμα μου, που είναι κυριευμένο από την αμαρτία;

Στην αρχαιότητα, οι αθλητικοί αγώνες είχαν έντονο το θρησκευτικό στοιχείο². Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, σε μια χώρα που καυχάται συχνά για τις «αξίες του δυτικού πολιτισμού», το θειο χλευάστηκε και προβλήθηκε η διεφθαρμένη σαρκικότητα.

Κανείς βεβαίως δεν αμφισβητεί ότι ο αθλητισμός είναι χρήσιμος για την υγεία και τη σωματική ευρωστία. Όμως, ο πρωταθλητισμός, όπως έχει εξελιχθεί, απαιτεί ολοκληρωτικό δόσιμο συνοδευόμενο από εξαντλητική άσκηση, έντονη ψυχολογική πίεση και υπερβολές (κάποτε και την λήψη βλαβερών ουσιών), που κατά γενική ομολογία επιβαρύνουν την υγεία. Και βεβαίως δύσκολα θα βρει κανείς κάτι υψηλό στους σύγχρονους Αγώνες.

Αβαρής

Επίμετρο:
Και κάτι που έχει κάποια σχέση με τα πιο πάνω:
Ρώτησα μια φορά, λέγει ο άγιος Παΐσιος, έναν Αμερικανό που ήρθε στο καλύβι:
– Τι κατόρθωμα κάνατε σαν έθνος μεγάλο που είστε;
– Πήγαμε στο φεγγάρι, μου απάντησε.
– Πόσο μακριά είναι; τον ρωτάω.
– Ας πούμε, μισό εκατομμύριο χιλιόμετρα, μου λέει.
– Πόσα εκατομμύρια ξοδέψατε, για να πάτε στο φεγγάρι;
– Από το 1950 μέχρι τώρα, μου λέει, έχουμε ξοδέψει ποταμούς δολαρίων.
– Στο Θεό πήγατε; τον ρωτάω. Πόσο μακριά είναι ο Θεός;
– Ο Θεός, μου λέει, είναι πολύ μακριά.
– Εμείς όμως, του λέω, μ᾽ ένα παξιμάδι πάμε στον Θεό!³

Άραγε οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες, πόσο ψηλά μας ανεβάζουν;

1. Χωρίς βεβαίως τη βαρύτητα, που μας κρατάει σε επαφή με τη γη, δεν θα ᾽χαμε που να πατήσουμε για να κάνουμε αθλητισμό! ↩︎
2. Ελένης Α. Πλακώτη, Το θρησκευτικό στοιχείο στους Ολυμπιακούς Αγώνες κατά την αρχαιότητα, Διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2006, http://ikee.lib.auth.gr/record/67621/files/Plakoti.pdf ↩︎
3. Γέροντος Παϊσίου αγιορείτου, Λόγοι Α΄, Τρίτο μέρος, κεφ. α´, εκδ. Ι. Ησυχ. «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης. ↩︎

Τεύχος Νοεμβρίου 2024