Τους το είχανε τονίσει στα γυμνάσια: Μόλις δοθεί το σήμα κινδύνου, με τα σωσίβια στο χέρι έπρεπε να τρέξουν όλες στην προκαθορισμένη λέμβο. Κάθε καθυστέρηση θα έβαζε σε κίνδυνο τη ζωή τους. Το πλοίο μπορούσε να βυθιστεί άμεσα.
Στις ασκήσεις είχαν εκτελέσει άψογα την οδηγία. Μα τώρα που το σήμα κινδύνου ήταν αληθινό και ο κυβερνήτης διέταξε την εγκατάλειψη του σκάφους, τώρα που οι βόμβες έσκαγαν η μια μετά την άλλη και συντάραζαν το άοπλο πλοίο τους, κάπως αλλιώς χτύπησε η καρδιά τους.
Ούτε σκέψη για τις βάρκες. Καθώς ο κυβερνήτης και το πλήρωμα αγωνίζονταν να καθυστερήσουν τη βύθιση του σκάφους, οι αδελφές νοσοκόμες που υπηρετούσαν στο πλωτό νοσοκομείο έτρεχαν στους θαλάμους, να βοηθήσουν όσους δεν ήξεραν κολύμπι, όσους δεν γνώριζαν ούτε πως να φορέσουν τα σωσίβιά τους.
Το πλωτό νοσοκομείο «Αττική» είχε παραλάβει στις 10 Απριλίου του 1941 ασθενείς και το υγειονομικό προσωπικό των νοσοκομείων Δράμας και Καβάλας, τα οποία είχαν εκκενωθεί ύστερα από τη γερμανική επέλαση.
Μεσάνυχτα της 11ης Απριλίου, καθώς το πλοίο έπλεε στην περιοχή του Κάβο Ντόρο κατάφωτο, με όλα τα φωτεινά διεθνή χαρακτηριστικά των πλωτών νοσοκομείων, και εμφανή στο κατάστρωμα και τα πλευρά τα σήματα του Ερυθρού Σταυρού, όπως όριζαν οι διεθνείς κανονισμοί, δέχθηκε άνανδρη επιδρομή από τη γερμανική αεροπορία.
Ο κυβερνήτης του, Δημήτριος Μελετόπουλος, διέταξε την εγκατάλειψη του πλοίου και οι ναυαγοί άρχισαν να κατευθύνονται στις λέμβους. Μα καθώς το πλοίο, κατάφωτο και ακινητοποιημένο, άρχισε να παίρνει κλίση και οι επιβάτες του αγωνίζονταν να σωθούν, ο εχθρός επέστρεψε και από χαμηλό ύψος άρχισε να πολυβολεί τους ναυαγούς.
Μόλις ο επιδρομέας απομακρύνθηκε, οι βάρκες με τους ναυαγούς συνέχισαν να κατεβαίνουν. Στο κατάστρωμα ο κυβερνήτης και ο ασυρματιστής πάλευαν να δώσουν το σήμα κινδύνου. Στάθηκε αδύνατο. Μια βόμβα είχε αχρηστεύσει τον ασύρματο. Τελευταίος εγκατέλειψε το σκάφος ο κυβερνήτης.
Η σωσίβια λέμβος, η οποία είχε οριστεί για όλες τις προϊστάμενες αρχές του πλοίου, ήταν διάτρητη από τις σφαίρες του εχθρού και κινδύνευε να βυθιστεί. Ο υποπλοίαρχος Μελετόπουλος, προκειμένου να σωθούν όσοι δεν γνώριζαν κολύμπι, πρότεινε να πέσουν στη θάλασσα όσοι άνδρες γνώριζαν να κολυμπούν, δίνοντας ο ίδιος το παράδειγμα. Βρέθηκαν αρκετοί να τον μιμηθούν.
Στις σωσίβιες λέμβους εκτυλίχθηκαν σκηνές ψυχικού μεγαλείου. Οι αδελφές προσπαθούσαν ακόμα και με το τραγούδι τους να εμψυχώσουν τους υπόλοιπους ναυαγούς. Η προϊσταμένη αδελφή Έφη Σπηλιοπούλου θα γράψει αργότερα στο προσωπικό της ημερολόγιο: «Εβγάζαμε νερά με τα παπούτσια μας και τα πηλίκια των αξιωματικών και αγωνιζόμεθα όλοι και όλες να τις κρατήσωμε με κάθε θυσία στην επιφάνεια. Όσες ξεύραμε κολύμπι είχαμε την παρηγοριά ότι θα γλυτώναμε αν θα εβούλιαζαν οι βάρκες μας. Είχαμε, όμως, τους ιατρούς και τις αδελφές από την Μακεδονίαν που δεν ήξευραν κολύμπι. Αυτών η τραγωδία ήταν μεγάλη. Είχαν αφήσει εντελώς στα χέρια μας την τύχην των. Έτσι με σκληρές προσπάθειες, βουτηγμένες ως τη μέση στο φοβερό παγωμένο νερό και ύστερα από πολλών ωρών αγωνία, κατορθώσαμε στάς 03.30΄π.μ. να βγούμε σε κάποιαν ακτή της Εύβοιας».
Οι βάρκες με τους ναυαγούς έφτασαν κοντά στο χωριό Αμυγδαλιά. Η αγωνία όλων κορυφώθηκε, όταν διαπιστώθηκε πως μια από τις σωσίβιες λέμβους του σκάφους δεν είχε βγει στην ακτή. Από την Αμυγδαλιά στάλθηκε στις αρχές το σήμα για τη βύθιση του πλωτού νοσοκομείου. Το αντιτορπιλλικό Κουντουριώτης διατάχθηκε να πλεύσει στην περιοχή του ναυαγίου. Περισυνέλεξε τους ναυαγούς και τη σορό του Κυβερνήτη.
Επέστρεψε στην ακτή της Αμυγδαλιάς και, αφού παρέλαβε όσους από τους ναυαγούς ήθελαν να συνεχίσουν το ταξίδι διά θαλάσσης, ξεκίνησε για τα Μέγαρα. Η περιπέτεια των ναυαγών του πλωτού νοσοκομείου όμως δεν θα τελείωνε εκεί. Το αντιτορπιλλικό δέχθηκε απανωτές επιδρομές από τη γερμανική αεροπορία. Χάρις όμως στο ταχύ πυρ των πυροβόλων του και τους επιδέξιους ελιγμούς κατάφερε να αποβιβάσει σώους τους ναυαγούς στα Μέγαρα.
Από τους επιβάτες του βυθισμένου πλοίου έλειπαν πενήντα. Το ματωμένο Αιγαίο είχε γίνει ο τάφος τους. Η πατρίδα μετρούσε άλλους πενήντα νεκρούς. Και σε αυτούς έμελλε να προστεθούν πολλοί ακόμη, μέχρι να γλυκοχαράξει η λευτεριά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
• Κ. Χατζηπατέρας – Μαρία Φαφαλιού, Μαρτυρίες 40-44. Πόλεμο - Κατοχή, Αθήνα 1988.
• Δ. Φωκά, Έκθεση σχετικά με τη δράση του Ναυτικού κατά τον πόλεμο 1940-1944.
Συνταχθείσα βάσει επισήμων στοιχείων του Γ.Ε.Ν., έκδοση Πολεμικού Ναυτικού, Αθήνα 1953.
• Εφημερίδα Ακρόπολις 13 Απριλίου 1941, αρ. φύλλ. 4386.
Τεύχος Οκτωβρίου 2025
