Σε υποδέχονταν μόλις έμπαινες στον μικρό σκοτεινό νάρθηκα. Στερεωμένες στον μαυρισμένο από τους αιώνες πέτρινο τοίχο, έμεναν κουλουριασμένες στο λιθόστρωτο δάπεδο, για να μαρτυρούν τη φρίκη κάποιων ψυχών…
Οι αλυσίδες των δαιμονισμένων, στο μικρό βυζαντινό Καθολικό της Μονής της Αγίας Αικατερίνης στο χωριό Καταρράκτης στα Τζουμέρκα, ήταν αξιοθέατο πια για όσους έφταναν εκεί ψηλά να προσκυνήσουν. Μαρτυρούσαν τη χάρη της Αγίας, που ελευθέρωνε από τα δεσμά του δαίμονα όσους για να τους περιορίσουν χρειαζόταν τούτες τις βαριές αλυσίδες να τους φορέσουν… Βαριές, ασήκωτες οι αλυσίδες δήλωναν και τη φοβερή σκλαβιά που ο δαίμονας είχε απλώσει στις ταλαίπωρες ψυχές. Κι άκουγες ιστορίες για τραγικούς δαιμονισμένους που η Χάρη της αγίας Αικατερίνης λύτρωσε κι έφυγαν θεραπευμένοι από το μοναστήρι.
Και θυμόσουν τότε τις ευαγγελικές διηγήσεις για τον δαιμονισμένο των Γεργεσηνών (Μάρκ. ε΄ 1-20), που πολλές φορές τον έδεσαν με σιδερένιες αλυσίδες χειροπόδαρα και τέτοια δύναμη του ᾽δινε το δαιμόνιο που τις έσπαγε και κανείς δεν μπορούσε να τον δαμάσει. Μόνον Ένας το κατόρθωσε. Εκείνος που με τον παντοκρατορικό Του λόγο πρόσταξε το δαιμόνιο και έσπασε τις δαιμονικές αλυσίδες που μάτωναν την ψυχή. Κι έγινε τούτο το θαύμα της λύτρωσης χρυσή αλυσίδα που έδεσε την ψυχή του ανθρώπου με τον ευεργέτη της «καί παρεκάλει αὐτόν… ἵνα μετ’ αὐτοῦ ᾖ». Να μείνει πάντα κοντά Του θέλησε. Να παραδώσει την ελευθερία του στον ελευθερωτή του πόθησε…
Σαν διαβάζεις κείνες τις διηγήσεις και σαν αντικρίζεις αυτές τις αλυσίδες, πως να το πιστέψεις πως έδεσαν και κάποια άλλα χέρια… Όχι χέρια επικίνδυνα, αιμοσταγή. Όχι χέρια σκληρά ή εγκληματικά. Μα χέρια ευεργεσίας.
Χέρια αγιασμένα. Χέρια που τίμια και υπομονετικά δούλευαν και γιάτρευαν και έχυναν πάνω στο χαρτί λόγους χάριτος, αγάπης και παρηγοριάς. Γιατί τέτοια ήταν τα χέρια των αγίων Αποστόλων, των εκλεκτών του Θεού που αναστάτωναν την οικουμένη1 με τη χαρμόσυνη αγγελία που έφερναν και συνέτριβαν τα δεσμά των ψυχών…
Πώς να χωρέσει το μυαλό πως αυτά τα αγιασμένα χέρια δέθηκαν «ἁλύσεσι δυσί» (Πράξ. ιβ΄ 6, κα΄ 33), με διπλές αλυσίδες, για το «έγκλημά» τους να κηρύττουν την αλήθεια, το φως και τη σωτηρία;
Πώς άντεξαν το βάρος και το όνειδος; «…ἐγώ οὐδέν ἐναντίον ποιήσας τῷ λαῷ ἤ τοῖς ἔθεσι τοῖς πατρῴοις δέσμιος ἐξ Ἱεροσολύμων παρεδόθην εἰς τάς χεῖρας τῶν Ρωμαίων… ἕνεκεν τῆς ἐλπίδος τοῦ Ἰσραήλ τήν ἅλυσιν ταύτην περίκειμαι» (Πράξ. κη΄ 17, 20), ομολογεί ο μέγας Απόστολος Παύλος στους προκρίτους των Ιουδαίων που ήρθαν στη φυλακή του να τον συναντήσουν.
Μια ελπίδα ήταν η αιτία των οδυνηρών δεσμών του. Ή πιο σωστά, η Ελπίδα ήταν η αιτία της φυλακίσεώς του. Ο Χριστός, η ελπίδα όχι μόνο του Ισραήλ, αλλά ολόκληρης της ανθρωπότητας, ήταν ο λόγος για να είναι αλυσοδεμένος ο θείος Απόστολος στη Ρώμη.
Και αργότερα θα γράψει από τη φυλακή του στους Εφεσίους: «…πρεσβεύω ἐν ἁλύσει» (Εφ. στ΄ 20). Πόσο παράδοξος πρεσβευτής! Αντί για τις χρυσές επωμίδες, τα μετάλλια και τους φορτωμένους χαρτοφύλακες των πρεσβευτών του κόσμου, ο πρεσβευτής του Θεού, ο απόστολος Παύλος, κουβαλάει τις αλυσίδες του! Κι αυτές είναι η ταυτότητα της αποστολής του, το πιστοποιητικό της πιστότητάς του!
Γι’ αυτό και τα δεσμά αυτά, οι μαύρες σιδερένιες αλυσίδες έπαιρναν φως και χάρη από τα χέρια που έσφιγγαν. Και γίνονταν περιβραχιόνια χρυσά, βραβεία που κοσμούσαν τα ταλαιπωρημένα χέρια των Αποστόλων του Χριστού, ώστε σήμερα να θαυματουργούν. Για τούτο κι ευλαβικά τις προσκυνούμε και τιμητικά τις γιορτάζουμε2.
Μια ματιά στον γύρω και μέσα μας κόσμο μας βεβαιώνει για τις πολλές βαριές αλυσίδες που βαραίνουν τις ψυχές. Αλυσίδες που, με το επίχρισμα της αυτονόμησης και αυτοδιάθεσης, της διαφορετικότητας ή διαφυγής από την πραγματικότητα, αφαιρούν από τον άνθρωπο το θεοδώρητο χάρισμα της ελευθερίας και εξαχρειώνουν τη θεϊκή εικόνα μέσα του. Όσο χρυσές κι αν τις βάφουμε, όσο κι αν τις διαφημίζουμε… δεν παύουν να υποδουλώνουν στον άρχοντα του σκότους, να ᾽ναι ποινή και καταδίκη…
Καθώς η γιορτή των κορυφαίων αλυσοδεμένων της αγάπης του Θεού φτάνει, καθώς τιμούμε και προσκυνούμε «τούς ἀγῶνας καί τάς βασάνους διά Χριστόν, τό σεπτόν μαρτύριον»3 που υπέμειναν, ας θαυμάσουμε τις δικές τους αλυσίδες: την εκούσια παράδοσή τους στο θέλημα του Κυρίου τους· την καρδιακή επιλογή τους να γίνουν «δούλοι Ιησού Χριστού»· τον ισχυρό δεσμό που ξεκίνησε από τα δίχτυα της Τιβεριάδας και τους οδήγησε ως το μαρτύριο· την τιμή και καύχηση, το βραβείο και την απόλαυση που χαρίζουν οι αλυσίδες της θείας ελευθερίας!
Και τούτος ο πόθος μπορεί να συντρίψει τα βαριά δεσμά της γης…
- «οἱ τήν οἰκουμένην ἀναστατώσαντες…» (Πράξ. ιζ΄ 6).
- Η προσκύνηση της Τιμίας Αλυσίδας του αγίου αποστόλου Πέτρου τιμάται από την Εκκλησία μας στις 16 Ιανουαρίου. Επίσης, τμήμα της αλύσεως του αγίου αποστόλου Παύλου φυλάσσεται στον Ι. Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών.
- βλ. Απολυτίκιο απ. Παύλου.
Τεύχος Ιουνίου-Ιουλίου 2022
