Αναζητητές της αλήθειας οι Πόντιοι με ελληνικές ρίζες από την αρχαιότητα, αγκάλιασαν τον χριστιανισμό και τον έκαναν κέντρο της ζωής τους. Ιδρυτής της Εκκλησίας του Πόντου ήταν ο Απόστολος Ανδρέας. Παρόλες τις αντιξοότητες και τους κατά καιρούς διωγμούς που υπέστησαν οι Πόντιοι, διατήρησαν το φρόνημα, την πίστη και τη θρησκεία τους μέχρι τον 20ο αιώνα. Πρωτοπόροι στα γράμματα και στις τέχνες, τις επιστήμες, το εμπόριο, τη βιομηχανία, τη γεωργία και την κτηνοτροφία, την οικονομία και τις καλές τέχνες, ζώντας μέσα στο φως της Ορθοδοξίας, με τον ελληνοχριστιανικό πολιτισμό τους κυριάρχησαν επί των άλλων εθνοτήτων.
Το 1914 σηματοδοτήθηκε με τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πριν ξεσπάσουν οι εχθροπραξίες, κλιμάκιο Γερμανών επιτελών υπό τον αντιστράτηγο Λίμαν φον Σάντερς συνεργαζόταν με επιτελικά στελέχη του τουρκικού στρατού. Η Τουρκία, σύμμαχος της Γερμανίας, ήταν με την πλευρά των ηττημένων. Η Γερμανία έχοντας συμφέροντα στην αποδιοργανωμένη Τουρκία, προσπαθούσε να διεισδύσει στο νευραλγικό χώρο της Μικρασίας και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Δεν μπορούσε όμως να ανταγωνιστεί τους Έλληνες, οι οποίοι επικρατούσαν σε όλους τους τομείς της οικονομικής ζωής του Πόντου.
Η Γερμανία μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ανέλαβε τη διοίκηση του τουρκικού στρατού. Όταν επικράτησαν οι Νεότουρκοι,Γερμανοί αξιωματούχοι δρούσαν σε όλη την οθωμανική αυτοκρατορία. Αρχηγός του τουρκικού στρατού αναλαμβάνει ο Γερμανός αντιστράτηγος Λίμαν φον Σάντερς. Του δόθηκε ο τίτλος του Πασά Γενικού Επιτελάρχη του οθωμανικού στρατού. Ο Σάντερς συμβούλευσε τους Τούρκους να προβούν άμεσα σε εκκαθάριση όλων των χριστιανικών πληθυσμών, με πρώτο και κύριο στόχο τους Έλληνες. Μετά από μερικούς μήνες ξεκίνησε από τον Πόντο ο νέος διωγμός κατά των χριστιανών, που επεκτάθηκε σε όλη τη Μικρά Ασία.
Οι Έλληνες δεν είχαν κανένα ανθρώπινο δικαίωμα, γιατί ήταν Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Αν προδίδανε την Ορθοδοξία και ασπάζονταν το Ισλάμ, θα εξασφάλιζαν την ευημερία τους. Αλλά οι Πόντιοι δεν πρόδωσαν την πίστη τους και τα ιδανικά τους. Αναδείχθηκαν εθνομάρτυρες, πρόμαχοι της Ορθοδοξίας. ΓνήσιοιΈλληνες, όταν κλήθηκαν είπαν και αυτοί με τη σειρά τους το «Ή ταν ή επί τας», ή Ορθόδοξος Έλληνας ή νεκρός. Από τους Πόντιους που αριθμούσαν 700.000 ψυχές πέθαναν οι353.000, δηλαδή οι μισοί περίπου. Προτίμησαν αντί της πλατιάς πύλης και της προσκύνησης, την πυρρίχια (φλεγόμενη) ζωή της θυσίας και του θανάτου.
Ο ουρανός κατέβηκε στη γη και οι άνθρωποι ανυψώθηκαν στον ουρανό με τα μαρτύριά τους: Τάγματα εργασίας (αμελέ ταμπουρού),λευκές πορείες θανάτου, βαδίζοντας πάνω στα χιονισμένα βουνά μέχρι να πεθάνουν από το κρύο και τις κακουχίες – ένα «Άουσβιτς εν κινήσει», όπως το ονομάσανε. Κομμένα χέρια,πόδια, γλώσσες, κεφάλια, καμένα κορμιά,παγωμένα μέλη, θυσιασμένα παιδάκια, αγνές παρθένες κόρες με την τιμή και την αξιοπρέπειά τους κατατεθειμένες στον Χριστό, για να τους τις ξαναδώσει λαμπρότερες στη Δευτέρα Παρουσία Του.
Και εκεί, σε κάποιες από τις λευκές πορείες,εμφανιζόταν μια περίεργη γυναίκα με κουρελιασμένα ρούχα, η ασκήτισσα της Παναγίας,η μετέπειτα αγία Σοφία της Κλεισούρας, που ασκήτευε τότε στα βουνά του Πόντου. Προσπερνούσε τους μαρτυρικούς πεζοπόρους και τους ενίσχυε λέγοντας την ίδια φράση βγαλμένη από την καρδιά της: «Να προσεύκουστουν σήν Παναΐαν και η Παναΐα ’κι θα χαν’σας». «Να προσεύχεστε στην Παναγία και η Παναγία δε θα σας αφήσει να χαθείτε».
Πράγματι, με τη χάρη της Παναγίας οι ψυχές των Ποντίων πάλευαν με το σώμα τους,αγωνίζονταν να υπερβούν την ανθρώπινη φύση τους και να αντέξουν.
Εκεί στα υψίπεδα των ποντιακών ορέων γράφηκε η Εποποιία του Πόντου, το ποντιακό αντάρτικο. Οι άντρες και τα νέα παιδιά, «του Πόντου τα λεοντάρα», παίρνουν τα όπλα για να υπερασπίσουν τα όσια και τα ιερά και να προστατέψουν τον άμαχο πληθυσμό.Στα βουνά του Πόντου δημιουργούνται νέες κατακόμβες. Μέσα στις χαράδρες και στις σπηλιές ζούνε γυναικόπαιδα προστατευμένα από Πόντιους πολεμιστές. Τα ποντιακά βουνά γίνονται έμψυχοι ναοί. Θείες Λειτουργίες τελούνται στα φαράγγια και στις ρεματιές, στα σπήλαια, στις βουνοπλαγιές και στις απόκρημνες βουνοκορφές.
Εξαγιασμένοι οι Πόντιοι αντάρτες αψηφούν τους κινδύνους και την ίδια τη ζωή τους. Στρατιά Θεού, αήττητοι, θυσίας τέκνα. Οι Τούρκοι δεν τολμούν να τους αντιμετωπίσουν επί ίσοις όροις, αλλά στρέφονται κατά των γυναικόπαιδων και των αμάχων στα χωριά και στις πόλεις. Άγιοι και άγγελοι συμπολεμούν μαζί με τους Πόντιους αντάρτες. Η ιαχή των Ποντίων ανταρτών στις μάχες: «Αέρτς!». «Άγιος Γεώργιος!». Με την επίκληση στον Άγιο Γεώργιο ρίχνονταν ακάθεκτοι στη μάχη.
Ρητό των Ποντίων ανταρτών η φράση:«Ζωή μουν εν το πολεμείν και το θεολογείν». «Η ζωή μας είναι ο πόλεμος και ο λόγος του Θεού». Γιατί ο λόγος του Θεού ήταν γι’ αυτούς το ισχυρότερο όπλο.
Με το ποντιακό αντάρτικο χιλιάδες Πόντοι σώζονται και φθάνουν πρόσφυγες στην ελληνική γη, μεταφέροντας τον πολιτισμό τους και την αγιοπατερική σοφία του Πόντου.
Και όπως τότε στον Πόντο ύψωσαν ενάντια στην τουρκική λαίλαπα το ποντιακό αντάρτικο, τώρα τα εγγόνια και τα δισέγγονά τους καλούνται να υψώσουν το νέο αντάρτικο ενάντια στον εθνομηδενισμό και την προδοσία της πατρώας πίστης. Σαν να δόθηκε το σύνθημα της μετανοίας στις ψυχές των Ποντίων από τους νεοφανείς Αγίους και Μάρτυρες του Πόντου και της Μικρασίας, και έχει αρχίσει να μεταδίδεται σ’ αυτούς που κρατούν ζωντανές τις ματωμένες μνήμες!
«Ο γαρ καιρός εγγύς…»
Γεώργιος Τουμανίδης
Οικονομολόγος
Τεύχος Μαΐου 2022
