Από το σχολείο που μόλις άρχισε να βρίσκει τα πατήματά του μας ήρθε mail με θέμα «ημέρα αθλητισμού». Θα γιορτάσουν και θα καλέσουν στο σχολείο του μικρού και αθλητές και διατροφολόγους και γιατρούς και χίλια μύρια πρόσωπα. Καλή σκέψη και μπράβο τους, είπα.
Σε λίγες μέρες ο δήμος μας γέμισε με αφίσες. Παγκόσμια ημέρα ψυχικής υγείας. Διοργανώνει ομιλίες και δραστηριότητες για μικρούς και μεγάλους. Δωρεάν τα περισσότερα. Μακάρι να ᾽ναι ο κόσμος καλά και υγιής ψυχικά. Βοηθητικά είναι αυτά και μπράβο τους για την πρωτοβουλία, είπα.
Ούτε που καταλάβαμε πως οι βιτρίνες από τα καλοκαιρινά ντύθηκαν χειμωνιάτικα και μάλιστα σε κάποια άναψαν και φωτάκια από τα μέσα του μηνός. Τα χριστουγεννιάτικα έχουν μεγάλη πέραση, λένε, από νωρίς. Ο κόσμος θέλει τα στολίδια και τα δώρα. Και η αγορά δεν αντέχει να κρατηθεί. Θέλει να βλέπει να αυξάνονται τα έσοδά της. Ας μη βιαστούμε, σκέφτηκα. Πολύ νωρίς ακόμα.
Σιγά-σιγά ήρθε και το Ηalloween. Συνάντησα στον δρόμο ένα καρναβάλι –φρικιό θα το ᾽λεγε η μάνα μου. Και μου ᾽παν είναι έθιμο, αμερικάνικο. Μεταξύ των μαγαζιών με Αϊ-Βασίληδες και μπάλες, κάποιες βιτρίνες ντύθηκαν στα μαύρα με μάσκες και σκελετούς πάνω σε ιστούς αράχνης και κάτι κολοκύθες. Σκιάχτηκα, ομολογώ. Είναι θέαμα αυτό; είπα, και προσπέρασα.
Θυμάμαι ο μικρός, που τώρα μαθαίνει τον χρόνο και τους μήνες, με ρώτησε κάποια στιγμή τι μήνα έχουμε και αναρωτήθηκα στ᾽ αλήθεια, τι μήνας να ᾽ναι άραγε;
Κάποτε πηγαίναμε στο χωριό του παππού να μαζέψουμε κάστανα τέτοιον καιρό. Να πρωτοανάψει τη φωτιά στο τζάκι. Να αντικρίσουμε την πλαγιά που ο μπαμπάς έλεγε πως κάθε δένδρο έχει άλλη απόχρωση του πορτοκαλί. Κι έπειτα να μας χαρίσει η γιαγιά καινούργια πλεκτή ζακέτα από τα χέρια της. Κι εμείς να της πούμε τα λόγια μας από τα ποιήματα που είχαμε για τη γιορτή της 28ης.
Είμαι εγγονή ενός παππού που έδωσε μάχες στ᾿ αλβανικά βουνά. Γύρισε με ένα χέρι. Μεγάλωσε τα παιδιά του γράφοντας με το μοναδικό του χέρι σελίδες ιστορίας που δεν τις είχαν τα βιβλία των παιδιών του.
Θυμάμαι τον πατέρα μου να καμαρώνει σε κάτι φωτογραφίες που έστελνε στον παππού απ᾿ όταν υπηρέτησε στα σύνορα.
Θυμάμαι να κάνουμε πρόβα τα λόγια μου στο σπίτι πριν το θεατρικό του σχολείου, ντυμένη νοσηλεύτρια του ᾽40, και να δακρύζουν δυο γενιές.
Πρόσφατα ο ανεψιός μου, μαθητής Λυκείου, μου ᾽πε τους έταξαν να τους σβήσουν 70 απουσίες, για να κάνουν παρέλαση αυτός και οι συμμαθητές του την 28η Οκτωβρίου και αργότερα τον Μάρτη.
Και μου ᾽πε ο μικρός μες στην αφέλειά του, «τι νόημα έχει να υπάρχουν μήνες;».
Μου άρεσε η ερώτηση. Τι αναζητούν οι άνθρωποι από τους μήνες της ζωής τους; Κάποτε ζούσαμε έναν Οκτώβρη που έβγαζε νόημα ως τέλος εποχής. Είχε χρώμα κι άρωμα. Είχε να δώσει τη δόξα και το ήθος μιας εποχής φτωχής αλλά ηρωικής.
Μιας εποχής, που ξέραμε να τη ζούμε, φτιαγμένης από φυσικές ομορφιές. Γεμάτη από νίκες που συνηθίζαμε να τιμούμε, για να πάρουμε λίγο από την αίγλη της, για να μην την ξεχάσουμε.
Σήμερα ακούω γύρω μου πως τέτοια εποχή πάνε φθινοπωρινές διακοπές–αν υπάρχει ακόμα φθινόπωρο– στην Ιταλία, τη Γερμανία, την Αυστρία, τέτοια μέρη. Δεν είναι μόνο τα χρήματα και οι πτήσεις χαμηλού κόστους. Μπορεί ν᾿ αποζητούν να γεμίσουν με εικόνες και πολιτισμό από μέρη που φαντάζουν γεμάτα ομορφιά και αίγλη. Αυτήν την ομορφιά που στην Ελλάδα χάνεται πια μέσα στη λήθη του παρόντος…
Σ᾽ ένα βιβλίο έγραφε «αυτός που ελέγχει το παρόν, ελέγχει το παρελθόν. Κι αυτός που ελέγχει το παρελθόν ελέγχει το μέλλον». Πόσο δίκαιο είχε! Όσο vintage κι αν ακούγεται η εποχή μου, τόσο ουσία μας γέμιζε και κρατάμε κι απόθεμα. Όσο κλισέ είναι η φράση «στο χέρι μας είναι», τόσο αισιόδοξα αληθινή μπορεί να γίνει.
γραίγος
Τεύχος Οκτωβρίου 2024
