Ο άνθρωπος που έσωσε το 15% των Ελλήνων της Μικρασίας το 1922
Τον Σεπτέμβριο του 1922 και ενώ οι ξένοι υπήκοοι εγκατέλειπαν την πυρπολούμενη Σμύρνη και οι 300.000 περίπου χριστιανοί έμεναν στο έλεος κάθε είδους εγκληματικής ενέργειας των Τούρκων, ο Asa Jennings, υπεύθυνος της YMCA (Χριστιανική Ένωση Νέων Ανθρώπων), αποφάσισε να μείνει εκεί και να βοηθήσει όπως μπορούσε.
«Μου φαινόταν ότι τα τρομερά, αγωνιώδη, απελπισμένα ουρλιαχτά, που εκλιπαρούσαν για βοήθεια, δεν θα έπαυαν να με κυνηγάνε σε όλη μου τη ζωή» έγραψε.
Βλέποντας τι γινόταν στην πόλη, πήρε το αυτοκίνητο της YMCA και επισκέφθηκε τον Κεμάλ, ο οποίος του έδωσε την άδεια μεταφοράς των Ελλήνων με πλοία εκτός των ανδρών από 18-45 ετών.
Με δικά του έξοδα (!) με ένα ιταλικό πλοίο μετέφερε αρχικά 2.000 Έλληνες στη Μυτιλήνη, όπου ναυλοχούσαν 20 πλοία που μετέφεραν εκεί τον ελληνικό στρατό. Ζήτησε από τον στρατηγό Φράγκο να του διαθέσει τα πλοία για τη μεταφορά των υπό σφαγήν αμάχων. Ο στρατηγός ζήτησε εγγυήσεις ότι οι Τούρκοι δεν θα καταλάβουν τα πλοία. Ο Jennings επέστρεψε στη Σμύρνη, πήρε από τον Κεμάλ τις εγγυήσεις και από τον αμερικανό κυβερνήτη Powells, ο οποίος του διέθεσε σκάφος, και επέστρεψε στη Μυτιλήνη. Οι νέες διαπραγματεύσεις με τον στρατηγό Φράγκο δεν κατέληξαν. Τότε απευθύνθηκε στον κυβερνήτη του «Κιλκίς» Ι. Θεοφανίδη. Εκείνος τον έφερε σε επαφή με κρυπτογραφημένα μηνύματα με την κυβέρνηση. Στις γραφειοκρατικές δυσκολίες που του προέβαλαν, και καθώς ο χρόνος των 7 ημερών που είχε εξασφαλίσει ως διορία από τον Κεμάλ κυλούσε, τόλμησε και απαίτησε: «Αν μέχρι τις 6μ.μ. δεν λάβω ευνοϊκή απάντηση, θα τηλεγραφήσω το μήνυμα σε ανοικτή γλώσσα (όχι κωδικοποιημένο), ώστε να γίνει γνωστό παντού ότι η ελληνική κυβέρνηση επέτρεψε στους Τούρκους να σκοτώσουν 300.000 Έλληνες πολίτες».
Ο εκβιασμός λειτούργησε και εδόθη η άδεια!
Ο Θεοφανίδης επέταξε και όλα τα εμπορικά πλοία της Μυτιλήνης, υπό την απειλή στρατοδικείου, να ακολουθήσουν. Έτσι με τον Asa στο πρώτο πλοίο, ξεκίνησαν τα μεσάνυκτα για τη Σμύρνη. Ο Jennings είχε γίνει ναύαρχος όλου του ελληνικού στόλου!
Όλα λειτούργησαν κανονικά. Ο Jennings εξασφάλισε από τον Κεμάλ παράταση της προθεσμίας των 7 ημερών σε 11. Μέχρι την 1η Οκτωβρίου, 180.000 πρόσφυγες είχαν μεταφερθεί από τη Σμύρνη.
Στη συνέχεια ζητήθηκε και ελήφθη νέα διορία 8 ημερών για να μεταφερθούν και άλλοι πρόσφυγες από τα λιμάνια του Αϊβαλί, των Βουρλών και του Τσεσμέ, ανεβάζοντας τον αριθμό στις 300.000.
Για τη μέγιστη αυτή προσφορά του στην Ελλάδα, του απονεμήθηκε το υψηλότερο στρατιωτικό παράσημο, το «Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας», και η υψηλότερη πολιτική διάκριση, ο «Σταυρός του Τάγματος του Σωτήρος». Ήταν η πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία που το ίδιο πρόσωπο ελάμβανε ταυτόχρονα τις μέγιστες στρατιωτικές και πολιτικές διακρίσεις!
Τι μπορεί να πετύχει ένας άνθρωπος, έστω κι αν, στα 28 του χρόνια, μια σπάνια νόσος (φυματίωση στη σπονδυλική στήλη) του είχε αφήσει μόνιμα σωματικά προβλήματα!
Τεύχος Οκτωβρίου 2022
